16 juni 2022

Hitteprotocol tijdens warme, zonovergoten dagen

Zoals de weersvoorspellingen nu zijn, wordt het vrijdag en zaterdag erg warm en is het belangrijk om, met name tijdens wedstrijden, het voor mens en dier zo aangenaam mogelijk te maken. Om paardenhouders en paardeneigenaren een handvat te geven hoe om te gaan met extreme weersomstandigheden is het ‘Protocol extreme weersomstandigheden voor paarden’ opgesteld.

Hoewel paarden makkelijker zweten dan mensen ligt de optimale omgevingstemperatuur van een paard lager dan die van de mens. Het is dus van groot belang daar aan te denken bij extreme weersomstandigheden, oftewel, wanneer er een temperatuur van 27°C of meer wordt voorspeld.

Hittestress ('heat stress' )

Bij extreme hitte controleert de NVWA het naleven van de regels voor dierenwelzijn. Niet alleen veehouderijen, slachthuizen en transport onderweg, maar ook paarden in de wei. Zij kijken of er bijvoorbeeld voldoende schaduwplekken zijn en of er voldoende vers water is.

Bij paarden kan hitte-stress (‘heat stress’) voorkomen. Niet alleen tijdens arbeid, maar bijvoorbeeld ook als de dieren in de zomer in een wei zonder schaduw lopen, of in een trailer of veewagen in de volle zon stil staan. Dieren met hittestress hebben een hogere ademhalingsfrequentie. Andere symptomen zij ademhalen met een open mond (zoals honden), zweten, trillen, kwijlen en schuimbekken en wanneer er niet ingegrepen wordt, kunnen ze in shock raken. Koelen, water en schaduw zijn dus zeer belangrijke handelingen.

Tijdens transport

Bij transport op warme dagen mag het in de trailer of de veewagen niet te warm worden. Zolang de trailer in beweging is, is dit doorgaans geen probleem, mits de achterzijde niet is afgesloten en op erg warme dagen ook aan de voorzijde een ventilatieopening open staat. Het gevaar voor veel te hoge temperaturen ontstaat meestal pas als de trailer of veewagen stilstaat, bijvoorbeeld bij file. Het is raadzaam een tijdstip uit te kiezen dat de reis zo kort mogelijk duurt en files vermeden worden. Ook op het wedstrijdterrein mag je je paard op warme dagen niet in een stilstaande trailer of veewagen in de zon laten staan.

Op evenementen / het wedstrijdterrein

• Paarden moeten zoveel mogelijk in de schaduw kunnen staan en zo nodig voldoende gekoeld kunnen worden met water of ventilatoren.
• Organisaties dienen te zorgen voor voldoende voorzieningen (drinkwater-tappunten, evt ijs, waterslangen met voldoende druk om te koelen en er moet voldoende ruimte rond de waterpunten aanwezig zijn in verhouding tot het aantal paarden dat wordt verwacht.
• Paardeneigenaren doen er wijs aan om in de aanloop naar – en tijdens warme dagen elektrolyten toe te voegen zodat de dorstprikkel ervoor zorgt dat de paarden voldoende blijven drinken.
• Organisaties moeten de omstandigheden ter plaatse meenemen bij de beslissing een evenement wel of niet door te laten gaan. Daarbij hebben eigenaren en menners ook een eigen verantwoordelijkheid om wel of niet aan een evenement deel te nemen. Indien het tijdstip van een evenement vervroegd kan worden naar de ochtend (tot 12.00 uur) of avond (na 18.00 uur) is er meer mogelijk. De aard van het evenement is ook van belang. Als voorbeeld: een dressuurwedstrijd vraagt minder van een paard dan een marathon.
• Als er sprake is van een op betreffende plaats in Nederland voorspelde buitentemperatuur van 35°C of hoger, moet een evenement worden afgelast. Dit wordt lastig bij een meerdaags evenement waar de paarden al aanwezig zijn. De dieren gaan dan op transport en dat is ook niet de bedoeling. Er moet dus met verstand gehandeld worden.

Conclusie

Het besluiten of extreme weeromstandigheden wel of geen probleem vormen voor paarden, berust in alle gevallen (waaronder weidegang, transport en evenementen) boven alles op gezond verstand van de betrokkenen.

Hierbij mag er van uit worden gegaan dat ten aanzien van warmte geldt als het voor mensen ‘onaangenaam’ is, dit voor paarden zéker het geval is omdat de zogenaamde comfortzone van mensen (+20°C tot +30°C ) duidelijk hoger ligt dan die van paarden (+5°C tot +25°C).

Cooling down na de marathon
Foto: Miriam Schierbaum